Nowa brama i wystawa w Skansenie Rzeki Pilicy uroczyście otwarta [ZDJĘCIA]

Odbyło się uroczyste otwarcie wystawy czasowej pt. „Pilickie przeprawy”. Co prawda, turyści odwiedzający Skansen mogli ją oglądać już od połowy sierpnia, to jednak z uwagi na szczególną tematykę i wyjątkowe bogactwo zgromadzonego materiału należało tę ekspozycję zainaugurować w sposób wyjątkowy.

Warto bowiem podkreślić, że jest to pierwsza w historii Pilicy tak obszerna i tak szczegółowo udokumentowana prezentacja różnych sposobów przekraczania tej rzeki na przestrzeni ostatnich trzech wieków. Co istotne, ta wystawa ciągle jest wzbogacana o nowe dokumenty i informacje.

Wymownym tego świadectwem było przybycie na jej uroczyste otwarcie płk. w st. spocz. Tadeusza Bojczewskiego z Nowego Dworu Mazowieckiego. Ten liczący sobie dzisiaj 87 lat były oficer wojsk inżynieryjnych pełnił w 1957 roku w stopniu porucznika funkcję dowódcy kompanii mostowej Samodzielnego Batalionu Mostowego z Płocka podczas budowy mostu przez Pilicę w dzielnicy Tomaszowa Mazowieckiego – Brzustówce. W ciągu trzech miesięcy saperzy ci połączyli tutaj brzegi Pilicy eksperymentalnym, stalowym mostem składanym typu MS-54. O solidności ich pracy świadczy fakt, iż przeprawa ta zamiast przewidywanych kilku lat funkcjonowała aż do polowy ll. 90. ub. wieku, kiedy to zstąpiono ją mostem żelbetowym.

Z wielkim wzruszeniem pułkownik T. Bojczewski opowiadał o okolicznościach i kulisach zbudowania przez wojsko w 1957 roku trzech mostów (w Tomaszowie - przez Pilicę w Brzustówce i przez Wolbórkę na ul. Nowowiejskiej oraz na stawie w Spale). Swoje wspomnienia sprzed 56 lat zawarł również w osobnym opracowaniu, które podczas piątkowej uroczystości ofiarował do zbiorów Skansenu Rzeki Pilicy. Przekazał także wiele ciekawych i ważnych informacji o udziale w budowie wielu innych mostów i dróg (w tym – słynnej „gierkówki”) podczas swojej całej 35-letniej służby w wojsku. Oglądając pokazane na wystawie archiwalne zdjęcia, a także zachowane w Skansenie oryginalne fragmenty brzustowskiego mostu z 1957 roku T. Bojczewski wspominał swoich kolegów i przełożonych z tamtych lat.

W niecodziennej podróży w czasie towarzyszyła mu żona Honorata oraz wnuk Grzegorz Lipke. Właśnie dzięki temu ostatniemu emerytowany oficer wojsk inżynieryjnych trafił w piątek do pilickiego Skansenu. Pan Grzegorz oglądając w sierpniu tego roku dopiero co udostępnioną wystawę „Pilickie przeprawy” skojarzył pokazaną na niej budowę tomaszowskiego mostu ze swoim dziadkiem i umożliwił Skansenowi skontaktowanie się z nim. Pan Tadeusz obiecał przekazanie pilickiej placówce kolejnych dokumentów i eksponatów związanych z budową przepraw mostowych przez wojsko.

Symboliczną klamrą spinającą dzieje pilickich przepraw stała się nowo urządzona prezentacja ich współczesnych, fotograficznych wizerunków. Są one dziełem zaprzyjaźnionego ze Skansenem tomaszowskiego kolekcjonera-regionalisty Jerzego Pawlika. Dzięki swojej kolejnej - turystycznej pasji od pewnego czasu podąża on rowerem wzdłuż Pilicy fotografując napotykane mosty, kładki i promy. Kilkanaście uwiecznionych jego obiektywem pilickich przepraw złożyło się na zaprezentowaną po raz pierwszy w piątek mini-galerię.

Piątkowa uroczystość była stosowną okazją do uhonorowania także innych przyjaciół i pomocników Skansenu Rzeki Pilicy. Z pewnością na takie miano zasługuje grono firm i osób, które przyczyniły się do zrekonstruowania przez Skansen historycznej bramy wjazdowej do dawnego zwierzyńca dla bizonów w Książu koło Smardzewic. Wzniesiono ją wraz z innymi zabudowaniami z myślą o hodowli czterech bizonów ofiarowanych w 1934 roku Prezydentowi RP – Ignacemu Mościckiemu przez Polonię Kanadyjską. Reprezentacyjna brama, reprezentująca tzw. styl narodowy-polski, służyła również utworzonemu po II w. św. Ośrodkowi Hodowli Żubrów w Smardzewicach. Przetrwała do 2005 roku, kiedy została rozebrana decyzją Kampinoskiego Parku Narodowego, zarządzającego smardzewickim ośrodkiem. Dzięki życzliwości dyrekcji KPN i OHŻ Smardzewice udało się pozyskać dla pilickiego Skansenu niektóre oryginalne elementy historycznej bramy. Ocalone relikty zostały pieczołowicie wkomponowane do odbudowanej bramy przy wjeździe do Skansenu.