Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Te zabytki już nie istnieją. Kiedyś w Tomaszowie Maz. stały cerkiew, synagoga, łaźnie - ZDJĘCIA

dag, bead
archiwum Jerzego Pawlika
Te zabytki już nie istnieją w Tomaszowie Maz. Na początku ubiegłego wieku głównym punktem na pl. Kościuszki była cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy. Ale to nie jest jedyny obiekt, który zniknął z mapy miasta.

Wielka Synagoga, cerkiew czy łaźnie przy Tkackiej, sanatorium dziecięce, to zabytki, których już nie ma na mapie Tomaszowa Mazowieckiego. Poznajcie ich historię i zobaczcie, jak niegdyś wyglądały!

Synagoga stała przy ulicy Handlowej 7 (ob. ul. Berka Joselewicza 7). Podpalono ją na samym początku II wojny światowej, a w 1940 całkowicie rozebrano.

Z kolei historia łaźni przy ul. Tkackiej sięga początków Tomaszowa, gdy w 1829 roku Antoni Ostrowski przekazał społeczności żydowskiej m.in. teren pod budowę łaźni przy Tkackiej. Do czasów II wojny światowej w budynku mieściła się mykwa, czyli żydowska łaźnia rytualna. Po II wojnie światowej budynek nadal służył jako łaźnia, ale już dla wszystkich tomaszowian. Dawne łaźnie rozebrano w 2019 roku. Zamówione przez urząd miasta ekspertyzy nie pozostawiały wątpliwości, że budynku nie da się uratować.

Świetność dziecięcego uzdrowiska na Kacze (Uzdrowisko dla Dzieci przy Tomaszowskiej Fabryce Sztucznego Jedwabiu) zakończyła się we wrześniu 1939 roku, kiedy zajęło go niemieckie wojsko. Po wojnie zabudowania te były nadal użytkowane przez fabrykantów, ale już na inne cele. W latach 50-tych wykorzystywano je na hotel robotniczy. Z czasem opuszczone obiekty popadły w ruinę, a ich żywot zakończył się w II połowie lat 60-tych w związku z budową ulicy Wysokiej, przecinającej teren dawnego uzdrowiska.

Cerkiew Mikołaja Cudotwórcy w Tomaszowie
Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy została wzniesiona w latach 1899–1901 według projektu Władimira Pokrowskiego, eparchialnego architekta eparchii chełmsko-warszawskiej na głównym placu Tomaszowa Mazowieckiego.

W 1887 r. dyrektor tomaszowskiego oddziału Banku Państwowego Rosji – A. A. Merkazin, wystąpił z inicjatywą budowy cerkwi prawosławnej. W ciągu sześciu lat komitet budowy zebrał 11 tys. rubli. Pozostałą kwotę 25 tys. rubli wyasygnował św. Synod Cerkwi prawosławnej. 12 lipca 1899 r., w rocznicę koronacji cara Mikołaja II i cesarzowej Aleksandry Fiodorownej, położono kamień węgielny pod budowę świątyni. Natomiast uroczysta konsekracja miała miejsce 7 listopada 1901 z udziałem cara Mikołaja II i jego rodziny.

Car Mikołaj II po raz drugi brał udział w Świętej Liturgii w cerkwi tomaszowskiej pod koniec 1912. Prawdopodobnie modlił się o zdrowie swego syna Aleksego, chorującego na hemofilię. W 1925 cerkiew rozebrano w ramach akcji rewindykacji cerkwi prawosławnych, a materiały budowlane wykorzystano do wzniesienia ratusza i szkoły podstawowej. Metalowe ogrodzenie przeniesiono na teren otaczający kościół katolicki przy ul. Spalskiej.

Według analogicznego planu, jak cerkiew w Tomaszowie, wzniesiono w Królestwie Polskim cerkwie w Dołhobyczowie i w Rygałówce.

Mimo rozebrania cerkwi i niewybudowania nowej, parafia prawosławna w Tomaszowie Mazowieckim istniała nieprzerwanie aż do 1995. Ostatni z żyjących wiernych przenieśli się do Piotrkowa Trybunalskiego i Łodzi.

Te zabytki już nie istnieją. Kiedyś w Tomaszowie Maz. stały ...

od 12 lat
Wideo

Stellan Skarsgård o filmie Diuna: Część 2

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na tomaszowmazowiecki.naszemiasto.pl Nasze Miasto