Plac Kościuszki w Tomaszowie Mazowieckim na starych fotografiach. Tak zmieniało się centrum Tomaszowa [ZDJĘCIA]

Dzięki zdjęciom z zasobu tomaszowskiego Oddziału Archiwum Państwowego w Piotrkowie Trybunalskim można podziwiać nieistniejącą już Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy, zdobiącą centrum miasta w latach 1901-1925, czy też „Pomnik Wdzięczności” dla żołnierzy Armii Czerwonej, związany z wyzwoleniem miasta spod niemieckiej okupacji w styczniu 1945 r. Obydwa obiekty już nie istnieją. Z zachowanych natomiast wyróżnić można pomnik Tadeusza Kościuszki, wzniesiony w 1918 r. jako pokłosie „Obchodów Kościuszkowskich” z 1917 r., czy też gmach Kamienicy Knothego, w której jeszcze niedawno znajdowała się siedziba Sądu Rejonowego. Inne zdjęcia odwołują się do życia codziennego (targowisko), obchodów patriotycznych, czy też kolejnych renowacji elementów zabudowy placu. Ciekawym materiałem jest zdjęcie lotnicze z lat trzydziestych XX w., na którym plac oznaczony jest czerwonym numerem 342.

Plac Tadeusza Kościuszki, noszący przed 1917 r. nazwę Rynku Św. Józefa, pełnił istotną rolę w życiu rozwijającego się miasta. Ze względu na lokalizację w jego obrębie budynków o przeznaczeniu sakralnym – wspomnianej już cerkwi, a także kościoła ewangelicko-augsburskiego św. Trójcy (wybudowanego w latach 20. XIX w.) – był on świadkiem uroczystości religijnych. Funkcję gospodarczo-handlową reprezentowały zabudowania dawnych jatek – adaptowanych w latach 70. XX wieku na potrzeby centrum kulturalnego – „Galerii pod Arkadami”. Na przełomie XIX i XX wieku teren obecnego placu był jednym z głównych miejsc wymiany handlowej w mieście, miejscem targów. Do tradycji tych powrócono okresowo w początku lat 90. ubiegłego stulecia.

W okresie powstania styczniowego 1863-1864 r. na ówczesnym rynku władze zaborcze wzniosły drewnianą szopę z przeznaczeniem na koszary dla rosyjskich żołnierzy. Budynek ten szpecił reprezentacyjną część miasta, będąc jednocześnie sanitarnym kuriozum. W niecałe sto lat później, u schyłku drugiej wojny światowej, plac stał się miejscem pochówku kilkudziesięciu żołnierzy radzieckich, których szczątki odnaleziono i ekshumowano dopiero w roku 2014. Odkrycie to okazało się możliwe dzięki pracom rewitalizacyjnym, prowadzonym przez władze Tomaszowa Mazowieckiego na terenie Placu Tadeusza Kościuszki.

Zdjęcia wybrane przez pracowników Archiwum pochodzą ze „Zbioru ikonograficznego i fotograficznego” oraz zespołu „Tygodnik Panorama Robotnicza w Tomaszowie Mazowieckim – archiwum fotograficzne”.

STARE ZDJĘCIA TOMASZOWA MAZ. OD XIX W DO CZASÓW RPL [STARE ZDJĘCIA]
CZY JESTEŚ PRAWDZIWYM TOMASZOWIANINEM? [NASZ QUIZ]
BOŻE CIAŁO W SPALE W CZASACH PREZYDENTA MOŚCICKIEGO [STARE ZDJĘCIA]
TAK WYGLĄDAŁ TOMASZÓW MAZ. W CZASACH PRL [STARE ZDJĘCIA]