Pałacyk Moritza Piescha przy ul. Barlickiego w Tomaszowie jest jednym z piękniejszych budynków z czasów fabrykanckich, choć mocno zaniedbanym.
Moritz (Maurycy) Piesch żył w latach 1849 -1908 i był fabrykantem sukna i działaczem społecznym w Tomaszowie Mazowieckim. W 1873 roku osiedlił się w Tomaszowie Mazowieckim i przyjął pracę buchaltera w przędzalni Adolfa Elbela, rok później, w 1874 roku założył mechaniczną farbiarnię i wykończalnię tkanin. Pomyślna koniunktura, zamówienia dla armii carskiej, a także wprowadzenie tzw. „złotych ceł” na importowane towary sukiennicze (1887), spowodowały szybki rozwój fabryki. Została ona wcześnie zelektryfikowana i zmechanizowana. W roku 1892 zatrudniał 245 pracowników, w 1905 (mimo kryzysu) aż 400 osób, a w roku 1908 – prawie 900 osób. Jego fabryka była na początku XX wieku uważana za największą i najważniejszą w mieście. Po II wojnie światowej fabryka Piescha obok fabryki Dawida Landsberga stanowiła największy zakład państwowego przedsiębiorstwa Mazovia.
Piesch był również społecznikiem, wspierał i finansował budowę szpitala miejskiego. W roku 1877 założył Tomaszowską Ochotniczą Straż Ogniową, której był pierwszym komendantem. W latach 1897–1902 wspierał finansowo budowę nowego kościoła ewangelickiego pw. Zbawiciela. Był długoletnim prezesem Kolegium Kościelnego parafii augsbursko-ewangelickiej w Tomaszowie Mazowieckim. W roku 1899 założył ewangelickie Towarzystwo Pomocy Ubogim. W roku 1901 założył i utrzymywał ewangelicką Ochronkę dla dzieci.
Zachowanemu do dziś pałacowi Piescha z 1895 roku architekci nadali modny wówczas eklektyczny charakter, który w jednej budowli łączył elementy wybrane z różnych stylów. Po bankructwie i wyjeździe rodziny Pieschów z Tomaszowa w latach 20. XX wieku, nowym gospodarzem pałacu została Ubezpieczalnia Społeczna, która jak pisał Andrzej Kobalczyk, w 1931 roku ulokowała tutaj popularną w międzywojennym Tomaszowie "kasę chorych". Aż do lat 70. dawny dom Pieschów służył zresztą pacjentom, będąc siedzibą różnych przychodni. W latach 80. pałac znalazł się w rękach muzeum w Tomaszowie i miał się stać siedzibą biblioteki i filią muzeum, prace nawet ruszyły, ale zabrakło pieniędzy. W 1988 roku miasto przekazało pałac zabiegającej o niego "Mazovii". Obecnie jest w rękach prywatnych.
Historia Moritza Piescha i jego fabryki:
Brutalną historię związaną z pałacykiem opowiedział nam kiedyś Andrzej Kobalczyk
- Tak wyglądał Tomaszów Mazowiecki na początku lat 90. STARE ZDJĘCIA
- Szkoły w Tomaszowie Maz. w latach 60. XX wieku [STARE ZDJĘCIA]
- Tomaszów i tomaszowianie w połowie lat 60. XX wieku. Archiwalne ZDJĘCIA
- Tak zmieniał się Tomaszów od XIX wieku do czasów PRL [STARE ZDJĘCIA]
- Tak budowano i otwierano muszlę koncertową [STARE ZDJĘCIA]
- Tak wyglądał Tomaszów w czasach PRL [DUŻO STARYCH ZDJĘĆ]
Dziennik Zachodni / Wielki Piątek
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?