Zabytkowy pałacyk na ul. Konstytucji 3 Maja w Tomaszowie wystawiony na sprzedaż. Za ile można go kupić? [ZDJĘCIA]

W pałacyku Landsbergów przy ul. Konstytucji 3 Maja przez lata mieściła się siedziba Powiatowego Urzędu Miasta. Niestety już wtedy obiekt był w złym stanie, a nikt nie było zainteresowany jego remontem. Władze powiatu zadecydowały o przeniesieniu pośredniaka do głównej siedziby starostwa, a pałacyk, którego właścicielem jest Skarb Państwa stoi pusty i niszczeje. Losem zabytku zainteresowało się Towarzystwo Przyjaciół Tomaszowa, które zainterweniowało w tej sprawie do Urzędu Marszałkowskiego w Łodzi, który może podjąć decyzję w sprawie ewentualnej sprzedaży czy dzierżawy obiektu. Towarzystwo właśnie otrzymało odpowiedź, z którego wynika, że obiekt zostanie wystawiony na sprzedaż.

Jak wynika z odpowiedzi, obiekt posiada już zgodę konserwatora zabytków na sprzedaż z zastrzeżeniem zobowiązania nabywcy do przeprowadzenia kompleksowych prac remontowo-konserwatorskich i restauratorskich w terminie do 3 lat od nabycia. Obiekt wyceniono na 1.450 000 zł, ale należy pamiętać, że z tytułu wpisu do rejestru zabytków będzie obowiązywać bonifikata w wysokości 50%. Przetarg ustny nieograniczony ogłoszono na 13 lutego 2023 r. i jest dostępny na www.bip.lodzkie.pl

Los tomaszowskich fabrykanckich pałacyków jest różny. Jedne obiekty mają więcej szczęścia, inne niestety sprzedaży nadal popadają w ruinę. Dobry przykład daje druga willa należąca do rodziny Landsbergów, w której przez lata mieściło się miejskie przedszkole. Władze miasta wystawiły go na sprzedaż, kupiła go tomaszowska firma Binstal, a obecnie pałacyk przechodzi generalny remont. Jak wspaniale pofabryczne zabudowania można przywrócić do życia, pokazuje stojąca tuż obok byłej siedziby urzędu pracy parterowa dawna stróżówka, którą w industrialnym stylu również zaadaptowała na własną siedzibę firma Binstal.

Niestety mniej szczęścia mają fabrykanckie wille i pałacyki stojące przy ul. Barlickiego. Pałacyk Piescha po kolejnej zmianie właściciela, w środku został zdemolowany, a sprawa trafiła do prokuratury. W ruinę popada stojąca w bezpośrednim sąsiedztwie galerii willa Halperna.

Dom zwany też pałacem lub willą Landsbergów, w którym do niedawna mieścił się Powiatowy Urząd Pracy, został wybudowany około roku 1890. Zaprojektowany przez inż. architekta Antoniego Tarnawskiego. Inwestorem był Aleksander Landsberg. Początkowo był budynkiem parterowym posadowionym na wysokim podpiwniczeniu. W latach 1923-1924 dobudowano piętro, przebudowano skrzydło południowe i spłaszczono dach. Wtedy też zmieniono wystrój elewacji, która uzyskała obecny wygląd. W wilii były 24 izby mieszkalne.

Początkowo budynek został zasiedlony przez Eleonorę i Aleksandra Landsberga i ich dzieci. Zajmowali na parterze kuchnię i 8 pokoi a piętro pozostawało do dyspozycji przedsiębiorstwa.

W latach 30. XX wieku w wilii trzy pokoje i kuchnia zajmowane były na mieszkanie przez małżonków Władysława i Alicję Janinę Landsbergów. Mieszkała tu też kucharka Karolina Rożnowska, nauczycielka Metrona Karpowicz a jeden pokój zajmowała Anita Miller. Formalnie nadal sześć pokoi na piętrze pozostawało do dyspozycji przedsiębiorstwa, ale faktycznie były użytkowane przez rodzinę Landsbergów. W 1925 roku według szacunku na potrzeby ubezpieczenia od ognia, określono wartość budynku na 93 299 zł.

Willa ma wyraźne cechy stylu eklektycznego. Bryła ukształtowana na podobieństwo nieregularnej willi włoskiej z korpusem posadowionym na planie nieomal równobocznej litery „L”. Elewacja frontowa od strony ulicy siedmioosiowa. Część środkowa, trzyosiowa wyraźnie cofnięta co tworzy w elewacji obustronny dwuosiowy ryzalit. Pomiędzy nimi, wysunięty do przodu czterokolumnowy portyk tworzący przedsionek z tarasem okolonym tralkową balustradą. Wejście kilkustopniowymi, betonowymi schodkami z obu stron tarasu.

Zaznaczyć należy, że skrajne filary wspierające taras piętra ukształtowane w formie czworoboków a środkowe to dwie kolumny toskańskie. Naroża budynku z lizenami i w części parteru boniowane. Okna parteru sklepione półokrągło a ich nisze zamknięte w ozdobnych obramieniach. Kondygnacje rozdziela ciągnący się przez całą długość budynku niewielki gzyms ciągniony. Okna piętra prostokątne z niewielkimi podokiennikami. Poddasze wentylowane otwartymi okienkami umieszczonymi w osiach. Całość gładko otynkowanej ściany pasa piętra zwieńczona gzymsem pod rynnowym.

Dach spłaszczony, wielospadowy. Wschodnia elewacja sześcioosiowa, niesymetryczna, lico ściany gładko otynkowane. Od strony zachodniej niewielka przybudówka stanowiąca tylne wejście do budynku. Wewnętrzny układ pomieszczeń niezmieniony. Nadal zachowane fragmenty sztukaterii, ceramicznej posadzki oraz stolarki drzwiowej i poręcze schodów.