Historię ulicy Warszawskiej opisał Marian Fronczkowski w publikacji wydanej przez Towarzystwo Przyjaciół Tomaszowa Maz. "Place i ulice - historia zabudowy". Poniżej fragmenty tej publikacji.
Od lat 20. XIX wieku, to jest od czasu utworzenia osady fabryczno-handlowej Tomaszów, ulica Warszawska obok ulicy św. Antoniego i Kaliskiej była i pozostaje jedną z głównych arterii komunikacyjnych miasta.
Kilka naszych archiwalnych artykułów o ulicy Warszawskiej:
W roku 1818, kiedy Antoni hrabia Ostrowski wytyczył na lewym brzegu Wolbórki pierwszą dzielnicę osady Tomaszów, śladem polnej drogi prowadząca od wielkiego pieca przy Stawie Miejskim do wsi Starzyce wyznaczona została ulica Warszawska. Na planie osady z 1825 r. przy tej ulicy (poczynając od Rynku św. Tekli w kierunku Starzyc) brak jest jakichkolwiek zabudowań. Natomiast dwa lata później, w spisie domów z 1827 r. było już przy ul. Warszawskiej siedem domów mieszkalnych i dwie przędzalnie.
W roku 1831, kiedy to osada była już miastem, przy ul. Warszawskiej i Rynku św. Tekli było już 14 domów mieszkalnych i dwie fabryki.
Trzeba zaznaczyć, że ówczesna ulica Warszawska rozpoczynała się przy ul. Grünberskiej (obecnie jest to ul. Tkacka) i tam też łączyła się z ulicą św. Antoniego, biegła przez most a właściwie przez trzy drewniane mostki na Wolbórce i kanałach odpływowych ze stawu miejskiego, przecinała Rynek św. Tekli, dalej odchodziła od niej w kierunku wschodnim ul. św. Władysława, nieco dalej w kierunku zachodnim odchodziła ul. Krzywa. Kończyła się na granicy miasta, kilkanaście metrów za skrzyżowaniem z ulicą Precz Bieda i drogą do osady Rawitów. (Obecnie jest to skrzyżowanie z ul. Szeroką i gen. Grota-Roweckiego) Dalej biegła droga do Starzyc zwana Traktem Warszawskim.
Jezdnia ul. Warszawskiej uzyskała bruk z kamieni polnych dopiero w drugiej połowie lat 80. XIX wieku. W połowie lat 30. XX wieku kamienny bruk jezdni ówczesnej ul. Prezydenta Wojciechowskiego na odcinku 1035 m zamieniono na kostkę bazaltową. Na pozostałym odcinku zwanym Szosą Warszawską położono lany asfalt o szerokości 6,6 m. Roboty modernizujące ul. Warszawską dobiegły końca dopiero w roku 1937, kiedy to zakończono budowę betonowego chodnika aż do Starzyc.
Przy ul. Warszawskiej zachowało się kilkanaście obiektów, które można zaliczyć do zabytków architektury i budownictwa. Najstarszy obiekt to dawna przędzalnia zwana „Batavią”, którą wybudowano około roku 1827. Znajduje się w obrębie zespołu fabrycznego TFFT przy ul. Warszawskiej 2/4. W tym samym miejscu znajduje się wybudowana w połowie XIX wieku fabrykancka willa rodziny Elbelów i Bartke. Nieopodal przy ul. Warszawskiej 8/14 zachowała się fabrykancka willa rodziny Bornsztajnów. Na odcinku od skrzyżowania z ul. Barlickiego do skrzyżowania z ul. Grota Roweckiego zachował się układ urbanistyczny powstały na przełomie XIX i XX wieku. Kilka stojących w tej części kamienic wpisano do Gminnego Rejestru Zabytków. Przy ul. Warszawskiej na odcinku biegnącym przez dawną dzielnicę Starzyce przetrwał do współczesności budynek dawnej Publicznej Szkoły Powszechnej nr 2, który wybudowano w 1925 r., kilka czynszowych kamienic z początku XX wieku i niektóre budynki dawnej Starzyckiej Fabryki Sukna Zusmana Borsztajna, fabrykancka willa tej rodziny i przydrożna kapliczka z lat międzywojennych.
Źródło: Marian Fronczkowski "Place i ulice - historia zabudowy".
Giganci zatruwają świat
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
