Historie odnalezione Andrzeja Kobalczyka: Czym chwalił się Tomaszów na wielkiej wystawie przed stu laty?

Dużym wydarzeniem dla mieszkańców Tomaszowa i okolic stała się niezwykła eskpozycja, która zawitała do tego miasta w 1912 roku. Była nią Wystawa Ruchoma Prób i Wzorów Przemysłu, urządzona w Warszawie i wędrująca już od dwóch lat po całym kraju.

Wystawa, trwająca w Tomaszowie od 25 maja do 4 czerwca tegoż roku, stała się także okazją do zaprezentowania wyrobów miejscowego przemysłu oraz obrazów z prywatnych zbiorów. Jak napisano w „Kronice Piotrkowskiej” z 8 czerwca 1912 roku, ekspozycje te urządzono w nowo wybudowanej fabryce sukna Michała Zylbera. Udostępnił on na ten cel trzy obszerne sale w nowym budynku fabrycznym przy ulicy Krzyżowej.

„Nie wszyscy fabrykanci poczuwali się do społecznego obowiązku ujawnienia wytwórczości własnych zakładów, jednak imponowało to, co oglądali zwiedzający, których uwagę zwracał kiosk fabryki pluszu Salomonowicz - Bornstein i Sp. Dalej kiosk T-wa Akc. H. Landsberg: jedwab sztuczny w motkach, haftach i materiałach wzorzystych (…) Kiosk z wyrobami z wełny czesankowej D. Bornsteina. Dywany, pasy, chodniki firmy Szepsa w Starzycach. Meble z fabryki inżyniera Blaya solidne i wykwintne. Doskonałe wyroby pończosznicze p. Leokadii Lengowej. Wytworne obuwie firmy Altenbergier” – donosiła tydzień później ta sama gazeta.

Z wysokim uznaniem wyrażała się ona również o pokazanych na tomaszowskiej wystawie pracach podopiecznych tutejszej ochronki dla dzieci oraz członkiń Koła Ziemianek ze Świńska. Chwaliła także „do perfekcji doprowadzone wyroby dentystyczne dentystów p. Rotenberga i p. Śmigielskiego” oraz szafki higieniczne na odzież dla robotników z firmy „Gruszczyński i Hartman”.

Obrazy mistrzów z kolekcji hrabiego
Zdaniem piotrkowskiej gazety na szczególną pochwałę zasługiwała wystawa obrazów, z których większość oznaczała się wysoką wartością artystyczną. Znalazło się na niej ponad 200 płócien, należących do prywatnych właścicieli z Tomaszowa i jego okolic. Ponad połowa z nich pochodziła z prywatnych zbiorów znanego konesera i kolekcjonera malarstwa – Juliusza hrabiego Ostrowskiego.

„Z nazwisk malarzy, skupiających baczniejszą uwagę zwiedzających, dadzą się podkreślić następujące: Lucas van Leyden, Rubio, Carlo Maratta, Bacciareli, Zimler, Gerson, H. Pillati, Zalewski, Podkowiński, Chełmoński, Szyndler, Pawliszak, Malczewski, Fałat, W.J. Kossak, Żmurko, J. Moniuszko, Kostrzewski, Żelisławski, J. Jungblut, Fuchs, Reichert, Hoppenrath i Ch. Grassier. Reszty dopełniają wspaniałe obrazy szkoły włoskiej (weneckiej, lombardzkiej), flamandzkiej, pyszne kolorowe sztychy angielskie i akwaforty Robczaka i Jabłońskiego” – wymieniano w prasowej korespondencji.

Nie omieszkano też podkreślić, że w ciągu dziewięciu dni przez sale fabryki, czasowo zamienionej na wystawową galerię, przewinęło się aż 12 tysięcy zwiedzających! Wśród nich były dzieci z Tomaszowa, przystępujące do pierwszej komunii świętej oraz parafialne wycieczki z Chorzęcina i Wolborza. Dodatkową atrakcją dla zwiedzających były wieczorne seanse kinematografu oraz koncerty orkiestry tomaszowskiej straży pożarnej. Po udanej prezentacji w Tomaszowie ruchoma wystawa powędrowała do Opoczna.

ZOBACZ TEŻ: STARE ZDJĘCIA TOMASZOWA MAZOWIECKIEGO [ZDJĘCIA]